De uitdaging
Winkelcentrum Amsterdamse Poort in Amsterdam Zuidoost ondergaat momenteel een grootschalige transformatie. Bij de opening in 1987 was het een iconische bestemming, waar je producten uit de hele wereld kon vinden en proeven. Helaas hebben de afgelopen jaren veel van deze unieke winkels plaatsgemaakt voor grote ketens, waardoor de oorspronkelijke ziel van de plek langzaam verdween en de passie van de bewoners voor de Poort verflauwde.
Vastgoedeigenaar CBRE IM heeft de ambitie om van de Amsterdamse Poort opnieuw het kloppende hart van Zuidoost te maken. In samenwerking met een lokaal team zetten we placetesting in als een cruciaal onderdeel van de ontwikkelstrategie.
‘Zonder verandering geen groei’
Als kick-off van de herontwikkeling werkten we samen met kunstenaar Munir de Vries, geboren en getogen in Zuidoost. Via gratis graffiti workshops betrokken we kinderen, jongeren én volwassenen bij de toekomstige transformatie. Zij deelden hun dromen voor de Amsterdamse Poort. Onze belangrijkste les uit dit project was dat de huidige bewoners prima begrijpen dat er verandering nodig is. Want: ‘Zonder verandering geen groei’. Maar ze maken zich wel zorgen of er na die verandering nog wel plek voor hen is.
Dit inzicht is niet alleen de kern van de muurschildering, het is ook ons leitmotiv in de gehele ontwikkeling geworden. Ja, de Amsterdamse Poort gaat veranderen, maar dat doen we samen met de mensen die er nu wonen, werken en ondernemen én samen met alle mensen die er de komende jaren bij gaan komen. We bieden talent, van alle leeftijden, een podium en stellen ons flexibel en lerend op. Want ook voor ons, als eigenaar en ontwikkelaar geldt; zonder verandering geen groei. Daarom betrekken we bewoners, ondernemers, jong en oud, bij alles wat we doen. We organiseren focusgroepen en hebben een ‘Club van 100’ opgericht waarin 100 mensen uit de buurt met ons meedenken en ons feedback geven op onze plannen. Daarnaast bieden we lokale ondernemers en initiatieven de ruimte om te groeien, onder meer via Placetesting.
Onze aanpak
Placetesting is de kunst van het tijdelijk ruimte bieden aan ondernemers, bewoners, maatschappelijke en culturele organisaties, en zelfs de overheid, om innovatieve concepten, initiatieven en functies te testen. Een duidelijke toekomstvisie dient als kompas, terwijl de kernwaarden als filter fungeren. Alleen initiatieven, ideeën en concepten die in lijn zijn met de unieke identiteit van Zuidoost en bijdragen aan de toekomst van de Poort worden geselecteerd voor een test.
Onze ambitie is helder geformuleerd: ‘In 2030 is de Amsterdamse Poort het geliefde hart van Amsterdam Zuidoost. Een hart waar mensen elkaar ontmoeten, winkelen, eten, werken, cultuur ontdekken en wonen. Een plek waar de geschiedenis wordt gerespecteerd, waar wordt begrepen wat nu relevant is en waar ruimte wordt gegeven aan de toekomst. Een hart vol karakter.’
De vier kernwaarden ‘Karakter’, ‘Ruimte’, ‘Verbinden’ en ‘Leven’ weerspiegelen het unieke karakter van het gebied en komen naar voren in de fysieke ruimte, in het programma, de activiteiten en de communicatie.
Een essentieel uitgangspunt van placetesting is dat experimenteren altijd gebeurt met de intentie van alle betrokken partijen om het voort te zetten bij succes. Met andere woorden, wat werkt, blijft. Deze aanpak is vergelijkbaar met het prototyping uit de succesvolle lean startup methode, die veel gebruikt wordt in de startupwereld.
Cultuur als nieuw anker
Een van onze ambities is om cultuur toe te voegen als nieuw anker in het gebied. Om te bepalen welke culturele functies, organisaties en ondernemers het beste bij de Poort passen, bieden we al sinds 2019 in tijdelijkheid onderdak aan opkomende culturele spelers uit Zuidoost. Zo vond Museum for art, fashion, design, craftsmanship and development, Oscam, in dat jaar onderdak in een leegstaande winkelunit. Hip hop academy The Foundation opende in 2021 haar deuren in Amsterdamse Poort. Voor beide partijen was dit een zeer bewuste keuze. De Poort is een centrale en belangrijke plek voor Zuidoost. Andersom brengen deze twee culturele organisaties nieuwe bezoekersgroepen naar de Amsterdamse Poort en dragen zij positief bij aan het aanbod en het imago. Vanwege het succes van deze twee placetests verkennen we momenteel de mogelijkheid om Oscam en The Foundation een permanente plek te bieden in een nieuw gebouw dat we samen met hen ontwerpen. Bibliotheek OBA Next opende in september 2023 een pop-up unit in de Poort, om haar eigen toekomstige functies te kunnen testen. In de nabije toekomst worden nog meer culturele placetests uitgevoerd, om zo het cultureel programma nog verder te verbreden en te verrijken.
Inspringen op retail trends
Ook op retailvlak wordt er volop geëxperimenteerd. Goede ideeën van lokale ondernemers kunnen meteen landen in een speciaal ingerichte unit. Het lokale modemerk Patta zorgde bij de opening in 2019 voor lange rijen voor de deur. In coronatijd werd de unit eerst een winkel met mondkapjes van lokale ontwerpers. Vervolgens koos de Bijlmerbox, een doos vol lokale lekkernijen, het als uitgiftepunt. Inmiddels is deze Bijlmerbox, wegens doorslaand succes, een terugkerend fenomeen, met steeds wisselende samenstelling.
Deze popup unit wordt nu wordt nu ontwikkeld tot een plek waar merken en ondernemers de ruimte voor een korte periode kunnen gebruiken om nieuwe producten of concepten te testen. Hierdoor blijft het aanbod in de Poort dynamisch en verrassend.
Springplank voor lokaal talent
In een van de zijstraten van de Poort startten Angelo Bromet en Charity Reingoud in het voorjaar van 2021, midden in coronatijd, in drie lege winkelunits hun ‘Streets of Prospects’. De drie concepten omvatten een designstudio met conceptstore, event space Mr Wallace en een creative agency. Ze hebben gedurende een half jaar de levensvatbaarheid getest. Jonge designers uit Zuidoost zagen voor het eerst hun eigen ontwerpen in een winkel op een toplocatie hangen, en al snel groeide deze plek uit tot een ontmoetingsplaats voor media-interviews en productlanceringen.
Mr. Wallace bleek zo’n succes dat dit concept op een grotere locatie verder ging groeien. Het creatieve bureau, dat in samenwerking met verschillende grote Amsterdamse reclamebureaus werkte, leverde al snel bijzondere projecten en lokaal talent op dat binnen een van deze bureaus kon doorgroeien. Gezien het succes van deze drie concepten hebben we ook de buitenruimte getest. Met kleurige picknickbanken, een tafelvoetbaltafel en aankleding is een ontmoetingsplek gecreëerd, niet alleen voor jongeren maar ook voor oudere bezoekers van de Poort, die het al snel omarmden als een nieuwe zit- en ontmoetingsplaats.
Niet elke placetest is een succes. Zo was de podcaststudio en evenementenruimte Local Wave wat betreft bereik en zichtbaarheid zeer succesvol, maar slaagden de initiatiefnemers er niet in om een haalbaar bedrijfs- en verdienmodel te ontwikkelen. Op hun eigen initiatief werd hun ruimte overgenomen door het modemerk Jekkah, dat eerder succesvol was geweest in de pop-upruimte.
Kortom, om de ideale mix aan functies, concepten en ondernemers samen te stellen voor de toekomst, staat de Poort in het teken van experiment. Maar hier blijft het niet bij! We kijken ook over de grenzen van het eigen eigendom. Binnenkort volgen placetests in de publieke ruimte, waarbij de focus onder meer wordt gelegd op speelmogelijkheden voor kinderen. Een groep die nu nog weinig aan haar trekken komt in de Poort. En door ook de buitenruimte een kwaliteitsslag te geven, maken we van de Amsterdamse Poort een plek waar je graag komt en vaak terug komt.
Foto’s: Randy Da Costa, Coco Ulakunie, Jonna Bruinsma